647. Nú þegar sú stund nálgst að miklar og langþráðar samgöngubætur verða senn orðnar að veruleika en eru ekki lengur aðeins fjarlægur draumur, leitar hugurinn stundum til fortíðar og ýmsir þættir úr samgöngusögunni rifjast upp. Nú eru rétt um 42 ár síðan Strákagöng voru formlega vígð, en umferð mun þó hafa verið hleypt á þau eitthvað fyrr. Þar áður hafði Siglufjarðarskarð verið eina tenging Siglfirðinga við vegakerfi landsins, en það var sjaldan fært nema 4-6 mánuði ársins vegna snjóa. Skarðið var tekið í notkun árið 1946 og þjónaði því byggðinni aðeins í 22 ár sem manni finnst svona eftir á að hyggja alveg ótrúlega skammur tími.

Ég rakst á athyglisverða grein um vegamál og forna búsetu á Almenningum sem birtist í Morgunblaðinu miðvikudaginn 29. ágúst árið 1962. Hana ritar "Stefán" fréttamaður Mbl. og hann ræðir þar m.a. við Gísla Felixson rekstrarstjóra vegagerðarinnar á Sauðárkróki.
Ekki kemur fram hvaða Stefán það er sen er höfundur að henni, en grunur minn beinist einkum að Stefáni Friðbjarnarsyni fyrrverandi bæjarstjóra á Siglufirði. Það var einmitt í bæjarstjóratíð hans sem Strákagöng voru formlega opnuð og eitthvað mun hann hafa starfað fyrir Moggann hér áður fyrr ef mig misminnir ekki. Allar ábendingar um hvort svo er eða ekki eru svo auðvitað mjög vel þegnar.


(Ljósmynd Hannes Baldvinsson)







(Ljósmynd Ólafur Bermannsson)

647. Þegar ég frétti að áformað væri að rífa gamla Skreiðarhúsið, hugsaði ég með mér að ég skyldi ekki klikka á að taka nokkrar myndir af "rifrildinu" meðan það stæði yfir. Ég náði því miður ekki fyrstu myndinni af húsinu fyrr en svolítið var farið að narta í það norðaustan til, en ég gat líka illa setið á strák mínum eins og fordæmi eru fyrir frá fyrri tíð. Ég laumaðist m.a. með myndavélina inn í húsið og upp á loft þar sem mestur hasarinn var, en slíkt er líklega alveg bannað. Og þar sem ég stóð á vaggandi loftinu kom heljarmikil krumla tækisins stundum óþægilega nálægt og kroppaði bárujárnið utan af grindinni. Sperrur og lektur voru síðan snyrtilega pikkaðar upp, flugu í fallegum boga gegn um loftið og enduði í lögulegum bing niðri á jörðinni. Það vakti athygli mína hve mikið var þarna inni af ýmis konar dóti þrátt fyrir að niðurrif hússins væri hafið, en annað hvort hefur það verið afskrifað fyrirfram alla leið niður í núll eða hinn lagni tækjamaður hugðist einfaldlega rífa húsið utan af því án þess að það yrði fyrir hnjaski.
Þó ekki væri hægt að segja að þetta 74 ára gamla hús hefði beinlínis eitthvert tilfinningagildi fyrir mig, hafði ég samt verið að vinna þarna á árunum fyrir og eftir tvítugt. Þannig var að svokallaður innri salur frystihússins náði inn í efri hæð Skreiðarhússins eftir stækkun þess fyrrnefnda, en þar hafði ég unnið um árabil og svo hafði ég einnig verið að vinna á neðri hæðinni við að pakka skreið.

Samkvæmt mínum heimildum var húsið byggt árið 1936 og þá sem mjölhús í tengslum við síldarverksmiðju SRN.

Og þó svo að fréttavefirnir siglo.is og siglfirdingur.is séu báðir búnir að gera málinu nokkur skil, þá get ég ekki stillt mig um að skjóta inn fáeinum myndum til viðbótar.

646 Á vef Akureyrarbæjar (undir fréttir frá 02.07.2009) er að finna eftirfarandi auglýsingu í greinarformi sem kallast "Eyfirski söguhringurinn." Að vísu finnst mér þessi hringur í þrengra lagi, en hugmyndin í sjálfu sér alveg ágæt.

"Skipulögðu ferðirnar sem hafa verið í boði með bátnum Húna II yfir sumartímann, njóta mikilla vinsælda, og bætist nú ný ferð í hópinn. Kallast hún "Eyfirski söguhringurinn" og er um fjögurra tíma ferð sem farin verður á fimmtudögum.

Húni II mun sigla með farþega til Hjalteyrar þar sem tekið verður á móti þeim með leiðsögn heimamanns. Eftir um klukkustundar stopp þar, er lagt er af stað með "sögu" rútu um athygliverða sögustaði á leiðinni til Akureyrar. 30 mínútna stopp verður á Möðruvöllum þar sem heimamenn taka á móti hópnum, sýna gestum kirkjuna og fleira, ásamt því að fræða þá um sögu staðarins.

Aðstandendur ferðarinnar eru Hollvinir Húna II, Sportrútan ehf., ásamt Verksmiðjunni á Hjalteyri, Kaffi-Lísu og Amtmannsetrinu á Möðruvöllum. Lagt verður af stað frá Torfunefsbryggju á Akureyri kl. 16.30 í dag, fimmtudag.
Sex ferðir verða í boði í sumar, 2. júlí, 9. júlí, 16. júlí, 30. júlí, 6. ágúst og 13. ágúst.

Að auki býður Húni II enn uppá hina vinsælu Sögusiglingarferð á föstudagskvöldum kl. 20.00 í sumar. Áhugaverð ferð með leiðsögumanni fyrir þá sem hafa gaman af að fræðast um þróun bæjarins, staðhætti og veiðiaðferðir fyrr og nú. Fræðslu og fróðleiksferð þar sem siglt er um innanverðan fjörðinn."

Svo er bara spurning hvort fjallhressir ferðaþjónustuaðilar í Fjallabyggð sjá sér hag í að "fá hana lánaða" (þ.e. hugmyndina) og yfirfæra síðan á aðstæður út við ysta sæ.



Árið 2008 var ég á Dýrafjarðardögum, en svo kallast bæjarhátíðin á Þingeyri sem er haldin fyrstu helgina í júlí. Þar var m.a. gengið um götur og saga gamalla húsa rifjuð upp svo og íbúa þeirra.



Gunnlaugur Magnússon fór fyrir hópnum og ljóst var að maðurinn var mikill viskubrunnur. Hugmyndin var hreint út sagt alveg frábær og ég hugsaði með mér að hún myndi henta vel á t.d. Síldarævintýri.

641. Það var í maí árið 1934 að Sigtryggur Benediktsson sem áður rak Hótel Akureyri opnaði stórt og vandað gistihús á Siglufirði sem hann nefndi Hótel Hvanneyri.

Þetta nýja stórhýsi var fyrsta húsið sem var byggt samkvæmt nýju og endurskoðuðu skipulagi Aðalgötunnar, sem miðaðist við að gömlu lágreistu húsin skyldu víkja smátt og smátt, en háhýsi upp þrjár til fjórar hæðir skyldu koma í þeirra stað.

(Aðalgata 12 gegnt Hótel Hvanneyri)

Þetta var líklega í fyrsta sinn á Íslandi sem stefnt var að því markmiði að þétta byggðina og það var vissulega ekki alveg að ástæðulausu. Bærinn hafði stækkað og fólki fjölgað hraðar en dæmi voru um og ef sú þróun héldi áfram sem hafði verið frá upphafi síldarsöltunar, myndi innan fáeinna áratuga eða jafnvel ára stefna í óefni hvað varðar sæmilega nýtanlegt byggingarland.

(Útvegsbankahúsið við Ráðhústorg var einnig byggt skv. gamla skipulaginu)

Þau orð voru m.a. látin falla að Aðalgatan ætti að líta út eins og skipaskurður, þráðbein og umlukin háum veggjum til beggja handa. Menn hugsuðu greinilega stórt í þá daga, enda fátt sem benti til breytinga í þeirri þróun í búsetu og atvinnumála þjóðarinnar sem verið hafði næstu tæpa 3 áratugi á undan.

(Ofan á Aðalbúðina átti að koma skrifstofuhæð og íbúð á þriðju hæð)

Fimmta hver króna sem þjóðin aflaði í formi gjaldeyris barst um Siglufjarðarhöfn, og Alþingi gat ekki lokið gerð fjárlaga fyrr en lá fyrir hversu mikið af síld hafði verið söltuð á Siglufirði og hvað myndi fast fyrir hana á erlendum mörkuðum.

(Mjólkursamsalan átti líka að verða þrjár hæðir, en eins og á Aðalbúðinni var sett bráðabirgðaþak ofan á neðstu hæðina og "staldrað við")

En nú eru aðrir tímar, önnur framtíðarsýn, aðrar væntingar og þegar gengið er um Aðalgötuna er auðveldlega hægt að ímynda sér að hún hafi verið eins og svolítið ráðvillt í stefnu sinni inn í framtíðina.

640. Ég er lengi búinn að reyna að ná mynd af Hallfríði Nönnu Fanklín þegar hún leggur leið sína um bæinn á vélfáki sínum, en henni hefur til þessa alltaf tekist að smjúga úr skotlínu myndavélarinnar áður en ég hef náð að athafna mig. En það kom að því að ætlunarverkið heppnaðist og Nanna er núna komin í albúm. Ég sá hvar hún kom akandi á móti mér eftir Túngötunni og var stödd á móts við Hólakot þegar ég var í þann mund að fara fram hjá Iðjuhúsinu sem ég kalla reyndar ennþá Bólsturgerðina. Ég renndi mér inn á stæðið og smellti af þegar hún ók hjá og kinkaði í leiðinni kolli til mín með bros á vör.

Nanna hefur verið fastur punktur af tilverunni og bæjarlífinu áratugum saman, eða hvað mig snertir í u.þ.b. hálfa öld.

Mín fyrsta minning henni tengd, var þegar ég fékk að sitja í Wolksvagen bjöllunni hennar sem hún átti á árunum um og upp úr 1960. Þá var ferðinni heitið í réttirnar, sem í eina tíð var bæði mikil og merkileg samkunda á haustin. Fyrir þá sem ekki muna eða vita, þá voru þær fyrir ofan núverandi hesthúsasvæði og standa þar enn uppi leifar mannvirkjanna sem minna á þessa liðnu tíð. Kannski hef ég fengið bílfarið út á tengslin við hana í gegn um föðurfólkið mitt, en Nanna er Strandamaður eins og það.

Þá man ég eftir henni þar sem hún afgreiddi í mjólkurbúðinni á Hafnarhæðinni þar sem Óli Geir rak nýlenduvöruverslun í hálfu húsnæðinu, en Dúddi Eggerts löngu síðar videoleigu. Núna er húsið nýtt sem frístundahús eftir því sem ég best veit.

Á unglingsárum nínum rak hún svo sjoppu í kjallaranum á Túngötunni þar sem hún bjó. Þar var oftar en ekki komið við annað hvort á leið í eða úr sundtíma og brást það ekki að Nanna var með prjónana í höndunum þegar við krakkarnir rákum nefið inn hjá henni.

Á þessum árum gengu fáir um bæinn eftir að kólna tók, örðu vísi en með "Franklínhúfu" á höfði og breytti þá litlu hvort þar fóru ungir eða gamlir. Það var með ólíkindum hversu vel húfurnar hennar Nönnu náðu að verða hvort tveggja í senn, tískuflík og skynsamlegt svar við áreiti kuldabola sem vildi klípa í eyrun.

Og Nanna er síður en svo hætt að prjóna. Um síðustu áramót var hafist handa að prjóna 17 km. langan trefil sem tengja skyldi saman þéttbýliskjarnana Siglufjörð og Ólafsfjörð um Héðinsfjarðargöng og stefnt að því að hann verði tilbúinn við opnun þeirra.

Óskað var eftir liðsinni velunnara bæjanna við prjónaskapinn og brást fjöldi fólks bæði hérlendis og erlendis vel við kallinu. Nanna lét að sjálfsögðu ekki sitt eftir liggja og þegar búið var að prjóna u.þ.b. 5 kílómetra af treflinum í síðasta mánuði, hafði hún ein prjónað 300 metra eða um 6% af þeim hluta sem lokið var. Það verður að teljast vel af sér vikið hjá kjarnorkukonunni Nönnu sem er nú á 94. aldursári.

(Helgi Björnsson og Guðmundur Ó. Þorláksson)

639. Það hefur varla farið fram hjá neinum sem á annað borð sem hlustar eitthvað á útvarp að "Sem lindin tær" hefur gengið í endurnýjun lífdaga undanfarið og það svo um munar. Það hefur verið spilað eins og sagt er "sundur og saman" fyrst á Bylgjunni, en síðan einnig á Rás 2 og jafnvel eru þess dæmi að það hafi verið spilað tvisvar í einum og sama þættinum sem er eflaust frekar fátítt.

(Bjarki Árnason textahöfundur - kroppað úr Ljósmyndasafni Siglufjarðar)

Ekki eru þó allir alveg sáttir við framtak Helga því óhætt er að segja að þetta lag sé svolítið heilagt í hugum margra Siglfirðinga síðan Guðmundur Ó. Þorláksson söng það fyrir meira en 40 árum með karlakórnum Vísi. Helgi ásamt hljómsveit sinni "Reiðmönnum vindanna" hafi eiginlega "stolið" því og reyni nú að selja það sem hestalag. Útsetningin sé með lágreistara móti, framleiðslan beri það með sér að vera af ódýrasta tagi og að öllu leyti lítið í lagt. Þess utan sé farið vitlaust með textann á a.m.k. tveim stöðum, og í viðtali á Rás 2 á dögunum hafi söngvarinn ekki einu sinni vitað eftir hvern hann er.

Þegar hlustað er eftir, heyrist Helgi vissulega syngja um hundrað strengi í stað undrastengja og hann lætur lindina líka glettast ögn við lítinn fót en ekki blóm eins og Bjarki Árnason lét hana gera í þá góðu gömlu daga.

Þetta og ýmislegt fleira hefur heyrst á götubylgjunni nyrðra og virðist a.m.k. eitthvað af því sem sagt hefur verið eiga við einhver rök að styðjast. Ítalska lagið sem Engilbert Humperdink söng einnig á sjöunda áratugnum er sem sagt orðið svo rammsiglfirskt að einn þeirra sem ég átti svolítið spjall við á dögunum um nefndi gjörninginn "Helgi-spöll" hvorki meira né minna.

En burt séð frá því hvað okkur Siglfirðingum kann að vera þóknanlegt og hvað ekki, er alla vega sá ljósi punktur í málinu staðreynd, að "Sem Lindin tær" í flutningi Guðmundar Gauta hefur fyrir vikið fengið að hljóma nokkrum sinnum í útvarpi allra landsmanna og er það vel.

En Helgi má hins vegar alveg eiga það að hann er afburðamaður á sviði markaðssetningar, því það sjá allir sem þekkja eithvað til svona mála að vinsældirnar eru tilbúnar ef þannig mætti að orði komast, þ.e. lagið er látið verða vinsælt og hann á greinilega marga góða vini meðal dagskrárgerðarmanna.

Guðrún Gunnarsdóttir og Hlöðver Sigurðsson hafa einnig sungið þetta sama lag inn á disk á undanförnum árum og ekki gert því síðri skil, en það dugar skammt ef öflugt tengslanet er ekki fyrir hendi.

638. Það er búið að standa til í talsverðan tíma að taka til í tenglasafninu. Margir þeirra sem áður áttu ágæta spretti, hafa í raun yfirgefið bloggheima og snúið sér að "fésinu" eða þá einhverjum allt öðrum áhugamálum. Mánuðum saman er ég búinn að smella á sömu tenglana og sjá sömu "síðustu" færslurnar eða jafnvel tómar og lokaðar síður. Það er því alveg kominn timi á svolitla tiltekt og jafnvel þó fyrr hefði verið. Ég held þó lengi vel í þá veiku von að einhverjir átti sig á villu síns vegar og hrökkvi aftur í gírinn. Þess vegna set ég mörkin nokkuð rúm (að mínu mati) og miða við að ef ekkert hefur gerst sl. 12 mánuði tel ég síðuna af og skiptir þá engu hver á í hlut.

Það eru þó ekki allt í mínus og allir á hröðu undanhaldi, því fáeinir nýjir hafa líka bæst við. Nú síðast sérann á Sigló (Sigurður Ægisson) með nýja og spennandi síðu, svo og Jón Grunnvíkingur sem ég hef lengi ætlað mér að festa link við. Ég skil reyndar alls ekki af hverju ég var ekki búinn að því fyrir löngu síðan því hann er að gera mjög fína hluti, bæði í bloggheimum svo og auðvitað fyrir vestan á henni Ramónu sem stundum hefur líka komið við á Sigló.

Svo eru auðvitað allar ábendingar vel þegnar.

637. Í seinni tíð, ýmist á norður eða suðurleið er oftar en ekki staldrað við á Flugumýri, heilsað upp á kýrnar í fjósinu og mannfólkið inni í bænum. Þegar ég var þar á ferðinni á dögunum lagði ég vinnubílnum "Bláusi" fyrir aftan dráttarvélina sem renndi í hlað rétt á undan mér. Ég rölti til bæjar en leit um öxl um það leyti sem ég kom í hús og sá þá ekki betur en þarna á hlaðinu gæti að líta "drög að myndefni". Eins og sjá má er sá stutti svolítið siginn að aftan, en það er vegna þess að hann fékk það hlutverk að þessu sinni að flytja búslóð (að vísu af minni gerðinni) á milli landshluta. Sætin fyrir bílstjóra og farþega voru færð fram, aftursæti lögð niður og síðan var staflað og raðað af eins mikilli útsjónarsemi og menn áttu til, þar til ekki var lengur pláss fyrir svo mikið sem haldapoka.

Það var óvenju gestkvæmt meðan ég staldraði síðast við á Sigló sem var ekkert nema skemmtilegt. Einn af þeim sem áttu leið um og heiðraði mig með nærveru sinni var Ásgeir bakari, en hann hafði með sér amerískan og þýskan hveitibjór sem eru talsvert ólíkir flestu öðru sem ég hef kynnst í þeim efnum. Hann hefur verið á mjög sérstöku námskeiði undanfarið sem hann sagði mér frá um leið og við smjöttuðum á innihaldi glerílátanna. Þegar hann minntist á "bjórnámskeið" datt mér fyrst í hug að það væri auðvitað yfirskin til að komast frá uppvaskinu og bleyjuskiptunum heima fyrir eitt kvöld í viku eða svo, en því var ekki þannig farið. Námskeiðið var á fræðilega sviðinu, farið var yfir sögu bjórsins og þróun síðustu árhundruðin, uppbyggingu, framleiðsluaðferðir og mismunandi efnasamsetningu, mismunandi neyslumynstur og markaðssetningu og svo mætti lengi telja. - Í ALVÖRU.

E.S. Hver er annars munurinn á ölgeri opg pressugeri?

Síðustu Siglufjarðarlotu lauk annars s.l. föstudag, menn því komnir suður fyrir fjöll og heilmikið búið að vera að gerast um helgina. Ber þar hæst að ég eignaðist nafna, því sveinbarni Svandísar M. E. Leósdóttur og Jóhanns Waage var gefið nafn að sið ásatrúarmanna. Sá kornungi maður fæddist þ. 3. júní s.l. og heitir Ólafur Leó Waage.

Og þar sem eitt og annað smálegt liggur fyrir hér syðra sem þarf að sinna næstu daga, þykir ekki vera inni í myndinni að aka norður fyrr en eftir komandi helgi, því það stendur til að "skralla" á Catalinu 16. og 17. júlí n.k. Eftir helgina verður svo brunað norður og dvalið þar eitthvað fram í ágúst við endurbætur á húsinu uppi á Hafnarhæðinni.

636. Rakst á þessa mynd á skemmtilegri og mjög svo fjölsóttri vestfiskri skipasíðu http://golli.123.is/ og staldraði auðvitað strax við hana þar sem hún var frá Siglufirði.

Með henni fylgdi eftirfarandi texti: Hér sjáum við Höfrung lll sigla smekkfullann af síld inn til Siglufjarðar á þjóðhátíðardaginn 17 júni 1966. Þarna er hann tveggja ára gamall en hann var smíðaður í Noregi 1964. Ekki veit ég hvar hann er niðukominn í dag en síðast hét hann Hafnarröst og var gerður út við strendur Afríku. Myndin er úr 70 ára afmælissögu HB&CO.

Við fyrstu sýn virðist manni hleðsla skipsins vera í meira lagi glannaleg svo ekki sé meira sagt. En þegar hugurinn leitar til þeirra liðnu ára þegar síld var enn söltuð á plönum upp á gamla mátann, rifjast það upp að þetta var í raun algeng sjón. Stundum mátti sjá mörg skip koma siglandi inn fjörðinn sama daginn, þannig að aðeins stýrishús, möstur og hvalbakur virtust vera ofansjávar.

635. Hér kemur svolítil upprifjun á gamalli færslu sem er núna talsvert aukin og endurbætt, auk þess sem Steingrímur fann mynd í fórum sínum sem hann tók af herlegheitunum.

Við strákarnir vorum að spila flestar helgar þetta sumar þó svo að eftirtekjan væri ekki alltaf í samræmi við fyrirhöfnina. Hljómsveitin hét Frum og hún starfaði frá því sein á árinu 1971 og lítillega fram á 1974. Ég, Biggi Inga, Gummi Ingólfs, Viddi Bö, Guðni Sveins, Gummi Ragnars og Tóti Ben áttum að vísu svolítið mislanga dvöl í bandinu en einhverju sinni eftir æfingu stóðum við inni í Pósthússkotinu og horfðum á sveitunga okkar sækja Moggann sinn í sjoppuna til Matta. "Af hverju setjum við ekki ballauglýsingar þarna?" Biggi trommari og auglýsingagúrú spurði bæði sjálfan sig og okkur, en við sem minna vissum um auglýsingar og markaðssetningu áttum svo sem engin svör. Þetta var eiginlega alfarið deildin hans Bigga. Við vorum bókaðir á Ketilásnum næstu helgi og nú var komin miðvikudagur, það var því hvort sem er orðið tímabært að láta vita af sínum fyrirætlunum. Biggi rölti yfir Grundargötuna og við horfðum á eftir honum fara inn til Matta og sáum að þeir tóku tal saman. Eftir svolitla stund kom hann til baka og sagði okkur að Matti vildi alveg hengja upp auglýsingu frá okkur um Ketilásballið. "Ég sagði bara hverra manna ég var og þá var allt í lagi" sagði Biggi en það hefur eflaust ekki skemmt fyrir að Ingi Bald hefur greinilega verið metinn réttu megin í pólitíkinni að mati Matta því sonurinn var þá ekki kominn með aldur til að kjósa. Við fylgdumst síðan Bigga meðan hann gerði auglýsinguna.

"Þetta verður alls staðar bannað" sagði ég þegar útlínurnar myndarinnar tóku að skýrast á blaðinu.

"Sjáum til" sagði hann og kláraði myndina og textann á ótrúlega stuttum tíma. Síðan var beðið eftir að einhver leysti Matta af og þá var farið inn með auglýsinguna inn og hún hengd upp. Mótmæli afleysingamannsinns voru kæfð í fæðingu.

"Matti var búinn að lofa okkur þessu og sagði að þetta væri í góðu lagi."

Auglýsingin var gerð á breiðan renning af umbúðapappír og var vel á annan metir á hæðina svo varð hreinlega dimmt inni í sjoppunni, en af einhverjum ástæðum lét Matti þetta yfir sig ganga. Hann vissi auðvitað að menn áttu að standa við loforð sín, en fannst eflaust að hann hafi verið plataður svona pínulítið. Myndin á auglýsingunni var af bakhluta einhvers sem var með allt niður um sig og stutt skilaboð voru dreifð út um allt. Textinn var: "Hver er þetta? Komið á ballið og fræðist". Síðan var minnt á dagsetninguna sexta maí og að sjálfsögðu var minnt á sætaferðirnar.

Það var svo Jóhannes lögga en ekki Matti sem bað okkur að taka auglýsinguna niður því hann taldi að hún gæti hugsanlega legið vitlausu megin við þá hárfínu línu sem skilur að velsæmi og siðferðisskort. Biggi varð við beiðni yfirvaldsins og tók auglýsinguna niður en setti aðra minni í staðin. Tilgangnum var náð því hún hafði þá þegar vakið talsverða athygli í bænum og það voru hvort sem er flestir búnir að sjá hana, og nú gat sólin farið að skína aftur inn í sjoppuna til Matta.